Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi 2025, Clt. 1(1) 35-50
ss. 35 - 50
Yayın Tarihi: Ekim 31, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Çocukların sosyal-duygusal gelişiminde aile ilişkileri ve beden algısı, psikolojik iyi oluşun temel bileşenleri arasında yer almaktadır. Bu araştırmanın amacı, çocuklarda engelleyici aile ilişkileri ile sosyal anksiyete arasındaki ilişkide beden takdirinin aracılık rolünü incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülmüştür. Araştırmanın verileri 9–12 yaş aralığındaki 351 çocuktan elde edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Çocuklar için Beden Takdir Ölçeği", "Aile İlişkileri Ölçeği" ve "Çocuklar için Sosyal Anksiyete Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Pearson korelasyon analizi ve aracılık testi uygulanmıştır. Bulgular, engelleyici aile ilişkileri, beden takdiri ve sosyal anksiyete değişkenleri arasında anlamlı ilişkilerin olduğunu göstermiştir. Ayrıca beden takdirinin engelleyici aile ilişkileri ile sosyal anksiyete arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolüne sahip olduğu görülmüştür. Engelleyici aile ilişkileri arttıkça beden takdiri azalmış, beden takdirindeki azalma ise sosyal anksiyete düzeylerinde artışla ilişkilendirilmiştir. Sonuçlar, çocuklarda sosyal anksiyeteyi anlamada aile ilişkileri ve beden algısının birlikte değerlendirilmesinin önemine işaret etmektedir. Araştırma, çocukların psikososyal gelişimini desteklemeye yönelik aile temelli ve beden algısını güçlendirici müdahalelerin planlanmasına katkı sunmaktadır.
Anahtar kelimeler: Sosyal anksiyete, aile ilişkileri, beden takdiri, çocuk
APA 7th edition
Gencoglu, S., & Baltaci, O. (2025). Çocuklarda Engelleyici Aile İlişkileri ile Sosyal Anksiyete Arasındaki İlişkide Beden Takdirinin Aracılık Rolü. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi, 1(1), 35-50.
Harvard
Gencoglu, S. and Baltaci, O. (2025). Çocuklarda Engelleyici Aile İlişkileri ile Sosyal Anksiyete Arasındaki İlişkide Beden Takdirinin Aracılık Rolü. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi, 1(1), pp. 35-50.
Chicago 16th edition
Gencoglu, Selen and Onder Baltaci (2025). "Çocuklarda Engelleyici Aile İlişkileri ile Sosyal Anksiyete Arasındaki İlişkide Beden Takdirinin Aracılık Rolü". Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi 1 (1):35-50.
Arslan, M. (2020). Lise öğrencilerinin beden algısı ve yeme tutumunun incelenmesi ve bunların bki (beden kitle indeksi) ile ilişkisinin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 107-117.https://doi.org/10.21076/vizyoner.651699
Ben, S. (2017).İstanbul’da yaşayan üniversite öğrencilerinin sosyal anksiyete düzeyleri ile beden algısı olumsuz değerlendirilme korkusu sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Bilgin, O. (2011). Ergenlerde özgüven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi.[Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Boğaz, M. E., Kutlu, R., ve Ci̇han, F. G. (2019). Obezite ile yeme davranışı, beden algısı ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Çukurova Medical Journal, 44(3), 1064-1073.https://doi.org/10.17826/cumj.467339
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th ed.). Boston, MA: Pearson.
Demir, T., Eralp-Demir, D., Türksoy, N., Özmen, E. ve Uysal, Ö. (2000). Çocuklar için sosyal anksiyete ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirliği. Düşünen Adam Dergisi, 13(1), 42-48.https://dusunenadamdergisi.org/storage/upload/pdfs/1588684503-en.pdf
Demirtaş, S. (2011). Çocuklar için aile ilişkileri ölçeği'nin geliştirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Dinç, B. (2010). Ergenlik döneminde beden imgesinin gelişimi üzerine aile, akran ve televizyonun etkilerinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Doğan, Ş.S. (2005). Cinsiyet rollerine ilişkin tutumlar kapsamında kadınların beden algılarının psikososyal uyumları ve kendilik saygıları üzerine etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Erkul, S. (2024). Aile tutumları ve medya faktörünün, ergenlik dönemindeki kadın bireylerin yeme tutumları ve beden imaj kaygısına etkisinin yeme bozuklukları ile ilişkisinin incelenmesi. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 2024(1), 152-166. https://doi.org/10.55543/insan.1219761
Fritz, M. S., & Mackinnon, D. P. (2007). Required sample size to detect the mediated effect. Psychological Science, 18(3), 233–239. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2007.01882.x
Gleeson, K. ve Frith, H. (2006). (De) constructing body image. Journal of Health Psychology, 11(1), 79-90. https://doi.org/10.1177/1359105306058851
Hamarta, E., Baltacı, Ö., Üre, Ö., Demirbaş, E. (2010). Lise öğrencilerinin utangaçlıklarının algılanan anne baba tutumları ve problem çözme yaklaşımları açısından incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 73-82. https://doi.org/10.21560/spcd.89130
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: Guilford Press.
Kale, M., Hurşidi, S., ve Karaboğa, A. B. (2021). Okul öncesi dönemde beden algısı. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 1408-1435.https://doi.org/10.26466/opus.829749
Kaya, N., ve Taştan, N. (2020). Özgüven üzerine bir derleme. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 297-312.https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/56190/728746#article_cite
Muhtar, G. ve Tolan, Ö. Ç. (2021). Sosyal anksiyete bozukluğu olan yetişkinlerde bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin etkililiği: sistematik bir gözden geçirme. Psikoloji Çalışmaları, 41(2), 427-458.https://doi.org/10.26650/SP2020-847371
Özada, A., ve Duyan, V. (2018). Ebeveyn-çocuk ilişkisi ve zorbalık. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 12(1), 49-55.https://doi.org/10.21763/tjfmpc.399941
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891. https://doi.org/10.3758/BRM.40.3.879
Smolak, L., Levine, M.P. andSchermer, F. (1999). Parental input and weight concern among elementary school children. International Journal of EatingDisorders, 25, 263-271. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-108X(199904)25:3%3C263::AID-EAT3%3E3.0.CO;2-V
Terlemez, M. (2018). Sosyal fobinin spora etkileri. Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 35-40. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/628098
Toprak, B. (2023). Anne kız ilişkisinin beden algısı üzerindeki rolünün incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 5(1), 22-26.https://doi.org/10.5152/atakad.2023.22013
Ümmet, D. (2007).Üniversite öğrencilerinde sosyal kaygının cinsiyet rolleri ve aile ortamı bağlamında incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Tomas-Aragones, L., & Marron, S. E. (2016). Body Image and Body Dysmorphic Concerns. Acta Dermato-Venereologica, 96(217), 47–50. https://doi.org/10.2340/00015555-2368
Toprak, B. (2023). Anne-kız ilişkisinin beden algısı üzerindeki rolünün incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 5(1), 22-26. https://doi.org/10.5152/atakad.2023.22013
Yağız, A. (2014).Üniversite öğrencilerinde sosyal anksiyete bozukluğu yaygınlığı, bu bozuklukta öfke ifade tarzı, beden self ilişkisive yeme tutumlarının değerlendirilmesi.[Uzmanlık Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Yam, F. C.(2019). Çocuklar için Takdir Ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ş. Şentürk (Ed.), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uluslararası 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (ss.164-172). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
ZalımBaşbekleyen, F. (2018). Aile ve çocuk arasındaki güvensiz bağlanmanın, ortaokul son sınıf öğrencilerinde benlik algısı, sosyal anksiyete, depresif belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
Zorbaz-Demirtaş, S. ve Korkut-Owen, F. (2013). Çocuklar için aile ilişkileri ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 58-67.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199996