Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi 2025, Clt. 1(1) 1-16
Stresle Başa Çıkma Stratejileri Genç Yetişkinlerin Mental İyi Oluşlarını Nasıl Yordar? Kesitsel Bir Araştırma
ss. 1 - 16
Yayın Tarihi: Ekim 31, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Günümüzde genç yetişkinler, çeşitli sebeplerden kaynaklı olarak sıklıkla strese maruz kalmaktadırlar. Stresle başa çıkma stratejileri ruh sağlığı üzerinde kendi içerisinde farklı etkilere sahiptir. Bu araştırma, stresle başa çıkma stratejilerinin genç yetişkinlerin mental iyi oluşları üzerindeki yordayıcı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın katılımcılarını 336’sı kadın (%72.9) ve 125’i erkek (%27.1) olmak üzere toplam 461 genç yetişkin oluşturmaktadır. Verilerin analizinde betimsel analizler, korelasyon analizi ve çok kategorili lojistik regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Bulgular, problem odaklı ve duygu odaklı başa çıkma stratejilerinin orta ve yüksek düzeydeki mental iyi oluşu, kaçınmacı başa çıkma stratejilerinin ise yüksek düzeydeki mental iyi oluşu anlamlı bir şekilde yordadığını göstermektedir. Sonuçlar stresle başa çıkma stratejilerinin genç yetişkinlerin mental iyi oluşlarını farklı şekilde etkilediğini göstermiştir. Çalışma, özellikle kaçınma başa çıkma stratejilerinin bu çalışmada farklı bir ilişki yönü gösterdiğini ortaya koymuştur. Araştırmanın bulguları, ilgili literatür ışığında ayrıntılı olarak tartışılmış ve yorumlanmıştır.
Anahtar kelimeler: Genç yetişkinler, Stres, Stresle Başa Çıkma, Mental İyi Oluş
APA 7th edition
Cali, B., & Acar, I. (2025). Stresle Başa Çıkma Stratejileri Genç Yetişkinlerin Mental İyi Oluşlarını Nasıl Yordar? Kesitsel Bir Araştırma. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi, 1(1), 1-16.
Harvard
Cali, B. and Acar, I. (2025). Stresle Başa Çıkma Stratejileri Genç Yetişkinlerin Mental İyi Oluşlarını Nasıl Yordar? Kesitsel Bir Araştırma. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi, 1(1), pp. 1-16.
Chicago 16th edition
Cali, Beyza and Isilay Acar (2025). "Stresle Başa Çıkma Stratejileri Genç Yetişkinlerin Mental İyi Oluşlarını Nasıl Yordar? Kesitsel Bir Araştırma". Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi 1 (1):1-16.
Baltacı, Ö., Aktaş, E., ve Akbulut, Ö. F. (2022). Üniversite öğrencilerinin pandemi döneminde mental iyi oluş düzeylerinin yordayıcıları olarak Covid-19 korkusu, stresle başa çıkma ve ailedeki koruyucu etkenler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(1), 1–24. https://doi.org/10.37217/tebd.945037
Boysan, M. (2012). Validity of the coping inventory for stressful situations-short form (CISS-21) in a non-clinical Turkish sample. Düşünen Adam-Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25(2), 101–107. https://doi.org/10.5350/DAJPN2012250201
Buizza, C., Cela, H., Costa, A., ve Ghilardi, A. (2022). Coping strategies and mental health in a sample of students accessing a university counselling service. Counselling and Psychotherapy Research, 22(3), 658–666. https://doi.org/10.1002/capr.12519
Burger, J. M. (2019). Kişilik. Kaknüs.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
Chen, D., Ni, Y., Lu, J., Wang, Y., Qi, Q., ve Zhai, H. (2023). Examining the impact of perceived stress, anxiety, and resilience on depression among medical staff after COVID-19 quarantine: a chain mediation analysis. Frontiers in Public Health, 11, 1250623. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1250623
Cohen, S., Murphy, M. L. M., ve Prather, A. A. (2019). Ten surprising facts about stressful life events and disease risk. Annual Review of Psychology, 70, 577–597. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010418-102857
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem.
Demirtaş, A. S., ve Baytemir, K. (2019). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 18(70), 689–701. https://doi.org/10.17755/esosder.432708
Dünya Sağlık Örgütü. (2022). Mental health: Strengthening our response. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-strengthening-our-response
Endler, N. S., ve Parker, J. D. A. (1999). Coping inventory for stressful situations (CISS). Multi-Health Systems. https://doi.org/10.1037/t02138-000
Esterwood, E., ve Saeed, S. A. (2020). Past Epidemics, natural disasters, COVID19, and mental health: Learning from history as we deal with the present and prepare for the future. The Psychiatric Quarterly, 91(4), 1121–1133. https://doi.org/10.1007/s11126-020-09808-4
Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS Statistics (5th ed.). SAGE Publications.
Fluharty, M., Bu, F., Steptoe, A., ve Fancourt, D. (2021). Coping strategies and mental health trajectories during the first 21 weeks of COVID-19 lockdown in the United Kingdom. Social Science ve Medicine (1982), 279, 113958. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2021.113958
Folkman, S., ve Lazarus, R. S. (1988). Coping as a mediator of emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 466–475. https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.3.466
Gautam, S., Jain, A., Chaudhary, J., Gautam, M., Gaur, M., ve Grover, S. (2024). Concept of mental health and mental well-being, it’s determinants and coping strategies. Indian Journal of Psychiatry, 66(Suppl 2), S231–S244. https://doi.org/10.4103/indianjpsychiatry.indianjpsychiatry_707_23
Heanoy, E. Z., ve Brown, N. R. (2024). Impact of natural disasters on mental health: Evidence and implications. Healthcare, 12(18). https://doi.org/10.3390/healthcare12181812
Holahan, C. J., Moos, R. H., Holahan, C. K., Brennan, P. L., ve Schutte, K. K. (2005). Stress generation, avoidance coping, and depressive symptoms: a 10-year model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73(4), 658–666. https://doi.org/10.1037/0022-006X.73.4.658
Kaya, M., Genç, M., Kaya, B., ve Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 137–146. https://www.turkpsikiyatri.com/PDF/C18S2/tipFakultesi.pdf
Konaszewski, K., Niesiobędzka, M., ve Surzykiewicz, J. (2021). Resilience and mental health among juveniles: role of strategies for coping with stress. Health and Quality of Life Outcomes, 19(1), 1–12. https://doi.org/10.1186/s12955-021-01701-3
Lazarus, R. S., ve Folkman, S. (1994). Stress, appraising, and coping. Springer.
MacCann, C., Lipnevich, A. A., Burrus, J., ve Roberts, R. D. (2012). The best years of our lives? Coping with stress predicts school grades, life satisfaction, and feelings about high school. Learning and Individual Differences, 22(2), 235–241. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2011.08.004
Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., ve Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on Psychological Science, 3(5), 400–424. https://doi.org/10.1111/j.1745-6924.2008.00088.x
Orzechowska, A., Zajączkowska, M., Talarowska, M., ve Gałecki, P. (2013). Depression and ways of coping with stress: A preliminary study. Medical Science Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research, 19, 1050. https://doi.org/10.12659/msm.889778
Ryan, R. M., ve Deci, E. L. (2001). On happiness and human potential: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.141
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
Teke, E., ve Karaman, H. B. (2025). Perceived stress and satisfaction with life following the 2023 earthquake in Türkiye: Investigating the effects of irrational beliefs and hope. Frontiers in Psychology, 16, 1506669. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1506669
Tennant, R., Hiller, L., Fishwick, R., Platt, S., Joseph, S., Weich, S., Parkinson, J., Secker, J., ve Stewart-Brown, S. (2007). The Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale (WEMWBS): Development and UK validation. Health and Quality of Life Outcomes, 5(1), 50–63. https://doi.org/10.1186/1477-7525-5-63
Türküm, A. S. (2002). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(8), 19–31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200165
Zou, M., Liu, B., Ji, J., Ren, L., Wang, X., ve Li, F. (2024). The Relationship between negative coping styles, psychological resilience, and positive coping styles in military personnel: A Cross-lagged analysis. Psychology Research and Behavior Management, 17, 13–21. https://doi.org/10.2147/PRBM.S447096
