Araştırma Makalesi    |    Açık Erişim
Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi 2025, Clt. 1(1) 51-66

Yetişkinlerde Yaşam Doyumunun Yordayıcıları: Çaresizlik, Psikolojik Esneklik, Travma ile Başa Çıkma Özyeterliği

Yusuf Akyıl

ss. 51 - 66

Yayın Tarihi: Ekim 31, 2025  |   Görüntüleme Sayısı: 0/0   |   İndirilme Sayısı: 0/0


Özet

Bireylerin yaşamlarına yönelik değerlendirmeleri bireylerin psikolojik sağlıkları için önemli bir konumdadır. Bireylerin yaşamın zorlu koşullarına esnek bir şekilde uyum sağlayabilmeleri ve bunlarla baş edebileceklerine inanmaları yaşamlarını daha olumlu değerlendirmelerini destekleyebilir. Ancak bireylerin kendilerini zaman zaman çaresiz hissetmeleri yaşamlarından daha az doyum almalarını söz konusu haline getirebilir. Dolayısıyla mevcut araştırmada yaşam doyumunun çaresizlik, psikolojik esneklik ve travma ile başa çıkma özyeterliği tarafından yordanabilirliğini incelemek amaçlanmaktadır. Araştırmaya ortalama 22.77 (SS = 3.44) yaşındaki 494 yetişkin birey (%74.4 kadın, %25.3 erkek) katılım sağlamıştır. Araştırma sonucunda değişkenler arasında anlamlı ilişkiler olduğu ortaya çıkmıştır. Ek olarak yapılan doğrusal regresyon analizinin sonuçları çaresizlik, psikolojik esneklik ve travma ile başa çıkma özyeterliğinin yaşam doyumu varyansının %23’ünü açıkladığını ortaya koymuştur. Bulgular, yaşam doyumunun psikolojik esneklik ve başa çıkma özyeterliği gibi olumlu kaynaklarla artırılabileceğini göstermektedir. Bu nedenle önleyici ve müdahale edici programlarda bireylerin esneklik becerilerini geliştirmeye, çaresizlik duygusunu azaltmaya ve travmayla başa çıkma yeterliklerini artırmaya odaklanılmalıdır.

Anahtar kelimeler: Yaşam doyumu, çaresizlik, psikolojik esneklik, travma ile başa çıkma özyeterliği


Bu makaleye nasıl atıf yapılır

APA 7th edition
Akyil, Y. (2025). Yetişkinlerde Yaşam Doyumunun Yordayıcıları: Çaresizlik, Psikolojik Esneklik, Travma ile Başa Çıkma Özyeterliği. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi, 1(1), 51-66.

Harvard
Akyil, Y. (2025). Yetişkinlerde Yaşam Doyumunun Yordayıcıları: Çaresizlik, Psikolojik Esneklik, Travma ile Başa Çıkma Özyeterliği. Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi, 1(1), pp. 51-66.

Chicago 16th edition
Akyil, Yusuf (2025). "Yetişkinlerde Yaşam Doyumunun Yordayıcıları: Çaresizlik, Psikolojik Esneklik, Travma ile Başa Çıkma Özyeterliği". Çocuk ve Gençlik Psikolojisi Dergisi 1 (1):51-66.

Kaynakça

    Akyıl, Y., & İme, Y. (2024). The mediating role of mental well-being between psychological resilience, life satisfaction and emotional intelligence. e-Kafkas Journal of Educational Research, 11(4), 742-752. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1433531

    Akyıl, Y., Erdinç, B., Kökçe, E., & Çelikçeken, T. S. (2025b). From Pessimism to subjective well‐being in adolescents: A longitudinal mediation study of cognitive clexibility. Psychology in the Schools. https://doi.org/10.1002/pits.70010

    Akyıl, Y., Oral, T., & Erdinç, B. (2025a). Adaptation of the state desperation scale: Its association with intolerance of uncertainty, entrapment and resilience. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 41(3), 331-345. https://doi.org/10.6018/analesps.612631

    Arslan, G., Jarden, A., Yıldırım, M., Jarden, R., & Silapurem, L. (2025). Longitudinal associations between life events, hope, life satisfaction, happiness, and depressive symptoms. Cognitive Therapy and Research, 1-14. https://doi.org/10.1007/s10608-025-10630-0

    Benight, C. C., & Bandura, A. (2004). Social cognitive theory of posttraumatic recovery: The role of perceived self-efficacy. Behaviour Research and Therapy, 42(10), 1129-1148. https://doi.org/10.1016/j.brat.2003.08.008

    Benight, C. C., Shoji, K., James, L. E., Waldrep, E. E., Delahanty, D. L., & Cieslak, R. (2015). Trauma coping self-efficacy: a context-specific self-efficacy measure for traumatic stress. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 7(6), 591-599. https://dx.doi.org/10.1037/tra0000045

    Benjet, C., Bromet, E., Karam, E. G., Kessler, R. C., McLaughlin, K. A., Ruscio, A. M., ... & Koenen, K. C. (2016). The epidemiology of traumatic event exposure worldwide: results from the World Mental Health Survey Consortium. Psychological Medicine, 46(2), 327-343. https://doi.org/10.1017/S0033291715001981

    Buser, J. K., & Kearney, A. (2017). Stress, adaptive coping, and life satisfaction. Journal of College Counseling, 20(3), 224-236. https://doi.org/10.1002/jocc.12071

    Chen, J., Li, J., Cao, B., Wang, F., Luo, L., & Xu, J. (2020). Mediating effects of self‐efficacy, coping, burnout, and social support between job stress and mental health among young Chinese nurses. Journal of Advanced Nursing, 76(1), 163-173. https://doi.org/10.1111/jan.14208

    Çağlar, A., Akyıl, Y., İme, Y., & Erdinç, B. (2025). The mediating role of emotional flexibility between social support and life satisfaction. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 12(2), 278-293. https://doi.org/10.31682/ayna.1559107

    Çakar, F. S. (2012). The Relationship between the Self-Efficacy and Life Satisfaction of Young Adults. International Education Studies, 5(6), 123-130. http://dx.doi.org/10.5539/ies.v5n6p123

    Çakır, B., & Dilmaç, B. (2023). Duygusal farkındalık, psikolojik esneklik ve yaşam doyumu arasındaki yordayıcı ilişkiler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 142-159. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.34

    Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Adaptation of the satisfaction with life scale into Turkish: The study of validity and reliability. Electronic Journal of Social Sciences, 15(59), 1250-1262. https://doi.org/10.17755/esosder.75955

    Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542

    Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13

    Diener, E., Oishi, S., & Tay, L. (2018). Advances in subjective well-being research. Nature Human Behaviour, 2(4), 253-260. https://doi.org/10.1038/s41562-018-0307-6

    Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective wellbeing: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276-302.

    Ekşi, H. ve Benli E. (2023). Çaresiz zamanlar önlem almayı gerektirir: Durum çaresizliği ölçeğinin Türkçeye uyarlanması [Bildiri sunumu]. 6. Uluslararası Palandöken Bilimsel Çalışmalar Kongresi, Erzurum, Türkiye.

    Finney, S. J., & DiStefano, C. (2006). Non-normal and categorical data in structural equation modeling. Structural Equation Modeling: A Second Course, 269-314.

    Fraenkel, Jack R., & Wallen, Norman E. (2009). How to design and evaluate research in education (Seventh ed.). McGraw-Hill.

    Garlow, S. J., Rosenberg, J., Moore, J. D., Haas, A. P., Koestner, B., Hendin, H., & Nemeroff, C. B. (2008). Depression, desperation, and suicidal ideation in college students: results from the American Foundation for Suicide Prevention College Screening Project at Emory University. Depression and Anxiety, 25(6), 482-488. https://doi.org/10.1002/da.20321

    Gloster, A. T., Block, V. J., Klotsche, J., Villanueva, J., Rinner, M. T., Benoy, C., ... & Bader, K. (2021). Psy-Flex: A contextually sensitive measure of psychological flexibility. Journal of Contextual Behavioral Science, 22, 13-23. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2021.09.001

    Güngör, A., & Avcı, M. (2017). Examining the relationship between hope and life satisfaction among middle school students. Journal of Pedagogical Research, 1(1), 54-63.

    Halaçoğlu, A. (2024). Travma İle Başa Çıkma Öz-Yeterliği Ölçeği’nin Türkçe uyarlama çalışması ve bazı değişkenler ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 880944) [Yüksek Lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

    Hannan, C. E., & Hackathorn, J. (2022). Desperate times call for a desperate measure: Validating a measure of state desperation. Current Psychology, 41(7), 4490-4500. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00961-4

    Kara, E., & Gönültaş, O. (2025). The Mediator Role of Subjective Vitality in the Relationship between Psychological Flexibility and Life Satisfaction in Adolescents. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 75-106. https://doi.org/10.6018/10.21666/muefd.1621066

    Karasar, Niyazi. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.

    Kartol, A., Söner, O., & Griffiths, M. D. (2023). The relationship between psychological distress, meaning in life, and life satisfaction in the COVID-19 pandemic. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 39(2), 197-206. https://doi.org/10.6018/analesps.518001

    Kashdan, T. B., & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.03.001

    Khatiwada, J., Muzembo, B. A., Wada, K., & Ikeda, S. (2021). The effect of perceived social support on psychological distress and life satisfaction among Nepalese migrants in Japan. Plos One, 16(2), e0246271. https://doi.org/ 10.1371/journal.pone.0246271

    Lucas, J. J., & Moore, K. A. (2020). Psychological flexibility: positive implications for mental health and life satisfaction. Health Promotion International, 35(2), 312-320. https://doi.org/10.1093/heapro/daz036

    Magalhães, E., Grych, J., Ferreira, C., Antunes, C., Prioste, A., & Jongenelen, I. (2022). Interpersonal violence and mental health outcomes: Mediation by self-efficacy and coping. Victims & Offenders, 17(2), 182-198. https://doi.org/10.1080/15564886.2021.1880508

    Mir Drikvand, F. (2023). Evaluation of structural model for explaining behavioral and emotional disorders in children who are abused based on cognitive flexibility and adverse childhood experiences of parents mediated by personal self-concept. Psychological Achievements, 30(1), 240-260. https://doi.org/10.22055/psy.2022.40407.2821

    Önder, E., & Tural, Ü. (2004). Travma sonrası stres bozukluğunda tedavi kılavuzu. Türk Psikiyatri Derneği.

    Pavot, W., & Diener, E. (2008). The satisfaction with life scale and the emerging construct of life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 3(2), 137-152. https://doi.org/10.1080/17439760701756946

    Seligman, M. E. (1975). Helplessness: On depression, development, and death. Psychology, 6 (7).

    Twiselton, K., Stanton, S. C., Gillanders, D., & Bottomley, E. (2020). Exploring the links between psychological flexibility, individual well‐being, and relationship quality. Personal Relationships, 27(4), 880-906. https://doi.org/10.1111/pere.12344

    Vangölü, M. S., & Tanhan, F. (2025). Kabul ve kararlılık terapisi yönelimli psiko-eğitim programının ergenlerin psikolojik esneklik, psikolojik sağlamlık ve depresif belirti düzeylerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (64), 1447-1466. https://doi.org/10.53444/deubefd.1485339

    van Zyl, Y., & Dhurup, M. (2018). Self-efficacy and its relationship with satisfaction with life and happiness among university students. Journal of Psychology in Africa, 28(5), 389-393. https://doi.org/10.1080/14330237.2018.1528760

    Veenhoven, R. (2011). Happiness: Also known as “life satisfaction” and “subjective well-being”. Handbook Of Social Indicators and Quality of Life Research. https://doi.org/10.1007/978-94-007-2421-1_3.

    Wilson, S. M., & Peterson, G. W. (1988). Life satisfaction among young adults from rural families. Family Relations, 84-91.

    Yang, Y., Zhang, M., & Kou, Y. (2016). Self-compassion and life satisfaction: The mediating role of hope. Personality and Individual Differences, 98, 91-95. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.03.086

    Yıldırım, M., & Aziz, I. A. (2023). Turkish validation of the Psy-Flex Scale and its association with resilience and social support. Environment and Social Psychology, 8(1). https://doi.org/10.18063/esp.v8.i1.1513